Rapport:
Audit digitale toegankelijkheid van Formulieren van Kadaster

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Het logo bovenaan alle pagina's toont de volledige tekst "kadaster", maar de alt-tekst is alleen "Logo Seneca". In het tekstalternatief staat dus niet alle tekst die in het logo te zien is. Dit moet wel. Zo weten bezoekers die het plaatje niet kunnen zien, ook precies wat er staat. Verander het tekstalternatief zodat de volledige tekst van het logo erin staat: “kadaster”.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties bevatten de invoervelden “Periode van” en “tot en met:” in de stap “Gegevens offerte” knoppen met een kalendericoon die geen tekstalternatief hebben. Deze iconen zijn verborgen voor schermlezers met het attribuut aria-hidden="true". Schermlezers negeren inhoud met het attribuut aria-hidden="true". Als een knop alleen uit een afbeelding bestaat, moet het tekstalternatief de functie van de knop beschrijven. Een mogelijke oplossing is het toevoegen van een beschrijving via een title-element aan het svg-element, waarbij het attribuut aria-hidden="true" van het svg-element verwijderd moet worden. Ook kan een aria-label of visueel verborgen maar voor schermlezers toegankelijke tekst worden gebruikt. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/indienen_orientatieverzoek_zonder_digid komt hetzelfde probleem voor bij knoppen met een kalendericoon in de stap “Uw gegevens” die geen tekstalternatief hebben en verborgen zijn voor schermlezers met aria-hidden="true". Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_investeerders, in de stap “Gegevens offerte”, zijn er ook knoppen met een kalendericoon zonder tekstalternatief die met aria-hidden="true" voor schermlezers verborgen zijn. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_certificering_referentiestation, in de stap “Referentiestation”, bevatten knoppen met een kalendericoon eveneens geen tekstalternatief en zijn ze verborgen voor schermlezers met aria-hidden="true". Zie ook andere pagina's.

In de footer van de pagina's worden de links visueel gescheiden door het backslash-teken. Dit teken is puur decoratief en geeft geen betekenisvolle informatie. Schermlezers zullen de backslash aankondigen als een teken tussen koppelingen, wat onnodige ruis toevoegt en gebruikers van schermlezers in verwarring kan brengen. Verberg de decoratieve backslash voor hulpsoftware. Dit kan gedaan worden door aria-hidden="true" toe te voegen aan een element met de backslash. Andere oplossingen zijn mogelijk.

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster is in de stap “Uw vraag of opmerking” de tekst "Voeg als u wilt een bijlage toe" niet gemarkeerd als kop. Bezoekers die hulpsoftware gebruiken hebben niets aan een kop die er visueel uitziet als kop, maar technisch niet als kop is gemarkeerd. Via de koppen op een pagina kunnen gebruikers van hulpsoftware de inhoud scannen of snel naar een bepaalde sectie navigeren. Dat is alleen mogelijk als de kop ook echt in de HTML-code is opgenomen. Als koppen alleen visueel als kop zijn vormgegeven, bijvoorbeeld door vetgedrukte tekst, wijkt de structuur in de code af van de visuele structuur. Dit kan voorkomen worden door koppen altijd te markeren met het juiste HTML-element op het juiste kopniveau: h2, h3, h4, h5 of h6. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek is in de stap “Uw aanvraag” de tekst “Voeg als u wilt een bijlage toe” niet als kop gemarkeerd, terwijl deze visueel wel als kop gepresenteerd wordt. Hierdoor ontstaat hetzelfde probleem voor bezoekers die hulpsoftware gebruiken. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/klacht-indienen is in de stap “Uw uitleg” de tekst “Voeg eventueel een (of meer) bijlage(n) toe” niet als kop gemarkeerd. Dit belemmert het gebruik van hulpsoftware bij het navigeren of scannen van de pagina-inhoud. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_investeerders is in de stap “Gegevens offerte” de tekst “Voeg als u wilt een bijlage toe” ook niet als kop gemarkeerd, ondanks dat deze visueel de functie van een kop vervult. Zie ook andere pagina's.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_certificering_referentiestation staat in de stap “Referentiestation” de tekst “Benaderde coördinaten van het referentiepunt in RD en NAP of ETRS89:” boven een groep invoervelden. Deze tekst functioneert als groepslabel, maar is niet programmatisch gekoppeld aan de bijbehorende groep invoervelden. Hierdoor is voor bezoekers die een schermlezer gebruiken niet duidelijk dat er een relatie bestaat tussen deze tekst en de bijbehorende groep. Er is geprobeerd een koppeling te maken met behulp van een fieldset-element, maar dit element is gemarkeerd met role="none" en bevat geen legend-element. Zorg dat het groepslabel in de code gekoppeld is aan de groep invoervelden. Dit kan bijvoorbeeld door de sectie correct te structureren met een fieldset- en legend-element. Een andere oplossing is om de tekst als kop te markeren.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen worden foutmeldingen onder de invoervelden weergegeven wanneer het formulier wordt verzonden met fouten of met lege verplichte velden. De relatie tussen de foutmeldingen en de invoervelden is in de code aangegeven met de attributen aria-invalid en aria-errormessage. Deze aanpak werkt echter niet goed met alle schermlezers. Hierdoor kunnen hulpsoftware en schermlezers deze informatie niet aan alle bezoekers doorgeven. Dit probleem doet zich voor op alle pagina’s van het voorbeeld, in alle stappen van de formulieren, bijvoorbeeld bij gebruik van VoiceOver op macOS. VoiceOver op macOS kondigt foutmeldingen die via aria-errormessage worden gekoppeld niet altijd betrouwbaar aan. De ondersteuning is nog inconsistent, zelfs wanneer aria-invalid="true" is ingesteld en de melding zichtbaar is. Vaak wordt de foutmelding pas uitgesproken wanneer deze ook wordt gekoppeld via aria-describedby.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties zijn in de stap “Tarief en voorwaarden” de teksten "Kadastrale informatie", "Objectinformatie" en "Voorwaarden" gemarkeerd met het strong-element in plaats van met een kop-element. Het strong-element is niet bedoeld om koppen mee te markeren. Dit moet altijd gedaan worden met een kop-element, zoals h2. Koppen zijn bedoeld om de tekst te structureren. Alleen als deze teksten als kop worden gemarkeerd met een kop-element, begrijpt hulpsoftware die betekenis. Het strong-element is wel geschikt om nadruk te geven aan enkele woorden of een zinsdeel. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon zijn in de stap “Tarief en voorwaarden” teksten die functioneren als kop gemarkeerd met het strong-element in plaats van met een kop-element, waardoor de structuur van de pagina niet toegankelijk is voor hulpsoftware. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/indienen_orientatieverzoek_zonder_digid worden in de stap “Tarief en voorwaarden” koppen ook met strong-elementen aangeduid in plaats van met kop-elementen. Hierdoor missen bezoekers die hulpsoftware gebruiken belangrijke structuurinformatie. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_investeerders is in de stap “Tarief en voorwaarden” hetzelfde probleem aanwezig. Teksten die als kop fungeren, zijn gemarkeerd met strong-elementen, wat niet geschikt is voor structurele markering. Zie ook andere pagina's.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek, in de stap “Uw aanvraag”, is een blok tekst dat visueel bestaat uit meerdere alinea’s in de code geplaatst in één p-element. Visueel lijkt deze tekst uit afzonderlijke alinea’s te bestaan, met witruimte ertussen. Deze structuur moet ook in de HTML-code terugkomen. Zorg dat elke visuele alinea in een apart p-element wordt geplaatst. Het aantal visueel weergegeven alinea’s moet dus gelijk zijn aan het aantal p-elementen in de code. Dit tekstblok verschijnt wanneer de bezoeker de volgende opties selecteert: bij “Welk doel heeft uw onderzoek?” de radio button “Mijn onderzoek heeft een onderwijsdoel (primair/voortgezet onderwijs of middelbaar/hoger beroepsonderwijs)”, bij “Welke informatie wilt u?” de radio button “Administratieve informatie (bv eigendoms- of transactiegegevens)” en bij “Hoeveel transactiegegevens wilt u opvragen?” de radio button “Ik weet niet precies om hoeveel percelen, transacties of schepen het gaat”. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_tot_afscherming, in de stap “Uw verzoek”, is hetzelfde probleem zichtbaar. Een tekstblok dat visueel uit meerdere alinea’s bestaat, is onjuist gemarkeerd als één p-element, waardoor de structuur van de inhoud niet correct wordt weergegeven in de code.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon wordt na het succesvol verzenden van het formulier het strong-element onjuist gebruikt voor opmaakdoeleinden. De volledige zin “Bedankt voor het invullen van uw gegevens” is gemarkeerd met een strong-element om de tekst vet weer te geven. Het strong-element heeft echter een semantische functie: het geeft aan dat de inhoud extra nadruk moet krijgen. Dit element mag daarom niet worden gebruikt om enkel een visueel effect, zoals vetgedrukte tekst, te bereiken. Gebruik hiervoor CSS. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_certificering_referentiestation, in de stap “Controleren en verzenden”, wordt het strong-element op dezelfde manier onjuist toegepast bij de tekst “Benaderde coördinaten van het referentiepunt in RD en NAP of ETRS89:”. Ook hier wordt het element alleen gebruikt om de tekst vet weer te geven, zonder dat er sprake is van inhoudelijke nadruk.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_certificering_referentiestation staat in de stap “Controleren en verzenden” een tabel met de samenvatting. In de sectie “Uw gegevens” zijn de cellen “Plaats”, “Datum”, “Handtekening” en “Naam” leeg en dit wordt aangeduid met liggende streepjes. Schermlezers lezen deze underscores letterlijk voor, wat geen betekenisvolle informatie geeft over de status van de cellen. Dit kan verwarrend zijn. Zorg dat de toestand van de cel correct wordt weergegeven voor hulpsoftware. Dit kan bijvoorbeeld door de cel leeg te laten en een aria-label toe te voegen met de tekst “Geen gegevens verstrekt”, of door de lege toestand visueel met CSS vorm te geven en voor schermlezers een betekenisvolle tekst beschikbaar te maken. Andere oplossingen zijn ook mogelijk.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_certificering_referentiestation staat in de stap “Controleren en verzenden” een samenvattende tabel. In deze tabel is de cel met de tekst “Benaderde coördinaten van het referentiepunt in RD en NAP of ETRS89:” gemarkeerd als een gegevenscel met een td-element. Deze cel fungeert echter als een kopcel voor de groep van de daaropvolgende rijen. Hierdoor is de relatie tussen de kop en de bijbehorende gegevens niet duidelijk voor hulpsoftware. Zorg dat deze cel wordt gemarkeerd als kopcel met een th-element, zodat de relatie met de volgende rijen correct wordt doorgegeven aan hulpsoftware.

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op alle pagina's missen de formulieren met invoervelden voor persoonlijke gegevens (bijvoorbeeld achternaam, e-mailadres en telefoonnummer) het autocomplete-attribuut. Bijvoorbeeld op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster bij stap "Uw gegevens" de velden zoals "Straat", "Postcode", "Postcode". Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon bij stap "Gegevens" zijn dit de velden: "Voornamen", "Achternaam", "Telefoonnummer" en andere. Invoervelden voor persoonlijke informatie zoals achternaam, e-mailadres of telefoonnummer moeten het autocomplete-attribuut hebben. Hierdoor kunnen browsers en hulpsoftware helpen bij het invoeren. Bijvoorbeeld door de velden al automatisch in te vullen. Gebruik het autocomplete-attribuut voor alle velden waar persoonlijke informatie in moet worden gevuld. Op deze pagina staat meer informatie over autocomplete en welke waardes verplicht gebruikt moeten worden: https://www.w3.org/Translations/WCAG22-nl/#input-purposes.

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen verschijnt in de stap “Complexaanduiding” bij een schermresolutie van 1280 bij 1024 pixels en een zoomniveau van 400% een horizontale scrollbar. Horizontaal scrollen is niet toegestaan, ook niet als de viewport is ingesteld of ingezoomd op 320 CSS-pixels breed voor verticale inhoud of 256 CSS-pixels hoog voor horizontale inhoud. Zorg ervoor dat de tekst binnen het scherm past. Scrollen in beide richtingen is alleen toegestaan als dit echt nodig is voor de betekenis of het gebruik van de inhoud. Uitzonderingen zijn tabellen, betekenisvolle afbeeldingen en kaarten, die moeten leesbaar blijven en waarbij scrollen binnen deze elementen wel is toegestaan.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties ontstaat in de stap “Uw gegevens” hetzelfde probleem bij een zoomniveau van 400%, waarbij horizontale scroll noodzakelijk wordt om de inhoud te lezen. Dit belemmert het gebruik op kleinere schermen of bij hoge zoominstellingen. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/indienen_orientatieverzoek_zonder_digid is in de stap “Soort werkzaamheden” ook horizontale scroll nodig bij 400% zoom. Dit is in strijd met de eis dat de inhoud zonder horizontaal scrollen toegankelijk moet blijven. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_investeerders ontstaat in de stap “Uw gegevens” eveneens horizontale scroll bij een zoomniveau van 400%, terwijl dit vermeden moet worden om de toegankelijkheid van de inhoud te waarborgen. Zie ook andere pagina's.

De pagina's beëindigen de sessie van de bezoeker automatisch na een periode van inactiviteit. Wanneer de time-out optreedt, wordt een dialoogvenster weergegeven. Wanneer de pagina's worden bekeken met een schermresolutie van 1280 bij 1024 pixels en ingezoomd worden tot 400%, is het volgende interactieve element op dit dialoogvenster niet zichtbaar en bedienbaar: de knop met de tekst "OK". De tekst in dit dialoogvenster gaat ook gedeeltelijk verloren. Zorg dat alles nog werkt en leesbaar is als je inzoomt tot 400% op een scherm van 1280 bij 1024 pixels.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden overlapt in de stap “Uw melding” het prullenbakicoon van de knop “Verwijderen” de tekst “Uw melding” wanneer de pagina wordt bekeken op een schermresolutie van 1280 bij 1024 pixels en ingezoomd tot 400%. Deze knop verschijnt nadat de bezoeker op de knop “Voeg meer percelen toe” klikt en er een extra sectie wordt toegevoegd. Door de overlapping is de tekst moeilijk leesbaar en wordt de interface minder bruikbaar bij hoge zoominstellingen. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/eigendommenlijst-op-maat, in de stap “Offertegegevens”, doet zich hetzelfde probleem voor. De tekst en het icoon van de link “Verwijderen” overlappen daar de tekst “Offertegegevens”, wat bij hoge zoominstellingen tot visuele en functionele problemen leidt.

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster verschijnt de knop “Annuleren” tijdens het uploaden van een bestand wanneer de bezoeker op “Bestanden kiezen” heeft geklikt en een bestand heeft toegevoegd. Wanneer deze knop de toetsenbordfocus krijgt, is dit zichtbaar via een lichtblauwe rand met kleurcode HEX #B7DFF0. De contrastratio tussen deze rand en de witte achtergrond is 2,2:1. Dit is lager dan de vereiste minimale contrastratio van 3,0:1. Hierdoor is de toetsenbordfocus moeilijk of zelfs niet zichtbaar voor mensen met een visuele beperking of kleurenblindheid. Gebruik een kleurcombinatie met voldoende contrast om dit probleem op te lossen. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden doet zich hetzelfde probleem voor in de stap “Uw toelichting” bij het uploaden van een bestand. De knop “Annuleren” heeft hier ook een focusrand met onvoldoende contrast. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek, in de stappen “Uw aanvraag” en “Gegevens opleiding”, is de focusrand van de knop “Annuleren” tijdens het uploaden eveneens slecht zichtbaar vanwege het lage contrast. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon, in de stap “Gegevens”, is het probleem met de slecht zichtbare focusrand van de knop “Annuleren” tijdens het uploaden van een bestand ook aanwezig. Zie ook andere pagina's.

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster is in de stap “Uw vraag of opmerking” het interactieve element met het label "Bestanden kiezen" niet toegankelijk via het toetsenbord. De knop moet zowel met de spatiebalk als de Enter-toets bediend kunnen worden. Als dat niet mogelijk is, kunnen bezoekers die afhankelijk zijn van het toetsenbord het element niet gebruiken. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden, in de stap “Uw toelichting”, is hetzelfde probleem aanwezig bij de knop "Bestanden kiezen", die niet volledig met het toetsenbord te bedienen is. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek, in de stappen “Uw aanvraag” en “Gegevens opleiding”, is het element "Bestanden kiezen" ook niet toegankelijk via de spatiebalk of Enter-toets. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon, in de stap “Gegevens”, kan het element "Bestanden kiezen" eveneens niet correct bediend worden met het toetsenbord. Zie ook andere pagina's.

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Alle pagina's beëindigen automatisch de sessie van de bezoeker na een periode van inactiviteit. In sommige gevallen wanneer de time-out optreedt, verschijnt de waarschuwing "Foutmelding" met tekst: "Vanwege geen recente activiteit is uw sessie verlopen. Als u tijdens deze sessie moet inloggen, dan hebben wij, om veiligheidsredenen, u ook weer uitgelogd.". Deze waarschuwing biedt geen opties om de sessie te verlengen, de time-out uit te schakelen of de tijdslimiet aan te passen. Als gevolg hiervan wordt de bezoeker automatisch uitgelogd. Er moet een optie zijn om de tijdslimiet uit te schakelen, aan te passen of te verlengen.

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Bevindingen: Advies.
De inhoud van pagina’s verandert op deze website dynamisch, terwijl de URL hetzelfde blijft. Bij zo’n verandering moet de tekst in het title-element ook aangepast worden. Een blinde bezoeker laat het title-element namelijk als eerste voorlezen. Daarom zou het beter zijn als dit element tekst zou bevatten die de actuele inhoud van de pagina duidelijk beschrijft. Probeer de tekst in het title-element te laten mee veranderen op het moment dat de inhoud van de pagina dynamisch wordt gewijzigd.

Advies
Op alle pagina's bevat het title-element tekst die geen informatie bevat over de vorm die bij Kadaster hoort. De titel van de pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen is bijvoorbeeld "Indienen verzoek vaststellen complexaanduiding en in depot nemen". In het title-element van elke pagina moet een tekst staan die de inhoud van de pagina beschrijft, bij voorkeur gevolgd door de naam van de organisatie. Hierdoor begrijpen bezoekers beter waar de pagina over gaat. Wanneer correct ingesteld, wordt deze tekst bovendien getoond in de tab van de browser. Met een duidelijke beschrijving kunnen bezoekers makkelijker navigeren tussen verschillende pagina’s. Zet een duidelijke tekst in het title-element van de pagina die de inhoud van de pagina beschrijft.

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster komt in de stap “Controleren en verzenden” de toetsenbordfocus automatisch terecht op de checkbox “Bovenstaande gegevens zijn juist.” onderaan het formulier. Hierdoor moeten bezoekers die met het toetsenbord navigeren, met Shift + Tab teruggaan om andere interactieve elementen boven deze checkbox te bereiken. Interactieve elementen zoals knoppen en links moeten in een logische volgorde toetsenbordfocus krijgen. Logisch betekent dat de volgorde aansluit op de visuele opbouw van de pagina. Als dit niet gebeurt, kunnen bezoekers met een motorische of visuele beperking of een leesstoornis minder gemakkelijk door de pagina navigeren. Hetzelfde probleem doet zich bijvoorbeeld ook voor op andere pagina's, https://formulieren.kadaster.nl/wijzigen_eerste_beheerder, https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden, https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties, en anderen.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/indienen_orientatieverzoek_zonder_digid komt in de stap “Locatie werkzaamheden” de toetsenbordfocus onjuist terecht in het invoerveld “Toelichting bij dit gebied”, terwijl daarboven een groep keuzerondjes aanwezig is. De toetsenbordfocus moet aansluiten op de visuele volgorde van de elementen. Doordat de focus direct naar het invoerveld springt, worden de keuzerondjes overgeslagen. Dit belemmert de bruikbaarheid voor toetsenbordgebruikers en zorgt ervoor dat belangrijke keuzes gemist kunnen worden. Zorg dat de focus op het eerste interactieve element bovenaan de pagina terechtkomt, in dit geval op de keuzerondjes.

Advies. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden wordt in de stap “Uw melding” bij het selecteren van een keuzerondje onder “Om welk soort fout gaat het?” een extra sectie toegevoegd met het veld “Kadastrale aanduiding” en de knop “Voeg meer percelen toe” om extra secties toe te voegen. Ook verschijnt de knop “Verwijderen” bovenaan het formulier zodra een of meerdere secties zijn toegevoegd. Deze knop verwijdert steeds de laatst toegevoegde sectie. Wanneer meerdere secties zijn toegevoegd en een bezoeker het formulier navigeert met het toetsenbord, verspringt de toetsenbordfocus na elke sectie naar deze algemene “Verwijderen”-knop bovenaan. Dit zorgt voor verwarring en een desoriënterende gebruikerservaring. Een goede oplossing is om een verwijderknop onder elke toegevoegde sectie te plaatsen, met een toegankelijke naam die duidelijk maakt welke sectie wordt verwijderd. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/eigendommenlijst-op-maat, in de stap “Offertegegevens”, doet zich hetzelfde probleem voor. De knop “Meer personen toevoegen” voegt extra secties toe, waarna de focus verspringt naar een algemene verwijderknop die niet duidelijk gekoppeld is aan een specifieke sectie. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon, in de stap “Product”, verschijnt bij het selecteren van een optie zoals “Eigendomsinformatie” onder “Welk product wilt u aanvragen?” en het klikken op de knop “Toevoegen” eveneens een extra sectie. Ook hier verspringt de focus naar een algemene verwijderknop, waardoor onduidelijk is welke sectie wordt verwijderd.

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen staat in de stap “Verzoek aan bewaarder” een tabel onder de kop “Controleren en verzenden”. In deze tabel staan twee links met dezelfde linktekst “Wijzigen”, terwijl ze verwijzen naar verschillende stappen van het formulier. Er is geprobeerd extra informatie over het linkdoel toe te voegen via het title-attribuut, bijvoorbeeld “Complexaanduiding wijzigen”, en via het attribuut aria-describedby met visueel verborgen tekst zoals “Klik hier om de gegevens op het blok 'Complexaanduiding' aan te passen”. Deze oplossingen werken echter niet goed. Er staan dus meerdere links op de pagina met dezelfde tekst, maar met een verschillend linkdoel. Dit kan verwarrend zijn voor bezoekers. Zorg dat links met dezelfde tekst ook naar dezelfde bestemming leiden. Als de bestemming verschilt, moet de linktekst ook verschillend zijn. Op andere pagina’s waarop samenvattende tabellen in de laatste stap van het formulier staan, doet zich hetzelfde probleem voor. Ook daar leiden meerdere links met de tekst “Wijzigen” naar verschillende delen van het formulier, zonder dat dit uit de linktekst zelf duidelijk wordt.

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen staan in alle stappen van het formulier knoppen met de teksten "Volgende" of “Vorige”. Deze labels bieden onvoldoende context over de functie van de knop. Voor bezoekers die een schermlezer gebruiken is het daardoor niet duidelijk welke specifieke stap van het formulier wordt geopend. Zorg dat er beschrijvende teksten worden toegevoegd, bijvoorbeeld met visueel verborgen tekst zoals: “Volgende – Stap 2: Uw gegevens” of “Vorige – Stap 1: Complexaanduiding”. Zo blijft de zichtbare tekst kort, maar krijgen schermlezergebruikers de volledige context. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster, in de stap “Uw vraag of opmerking”, verschijnen meerdere knoppen met de zichtbare tekst “Verwijderen” wanneer een bezoeker meerdere bestanden uploadt. De toegankelijke namen van deze knoppen zijn allemaal gelijk: “Klik om het bestand te verwijderen”. Deze knoppen voeren echter verschillende acties uit, namelijk het verwijderen van verschillende bestanden. Dit is verwarrend voor bezoekers met een schermlezer, omdat het niet duidelijk is welk bestand met welke knop wordt verwijderd. Zorg dat de toegankelijke naam van elke knop overeenkomt met de specifieke actie, bijvoorbeeld door de bestandsnaam in de toegankelijke naam op te nemen. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek, in de stap “Uw aanvraag”, is hetzelfde probleem aanwezig bij knoppen die bestanden verwijderen. Ze hebben allemaal dezelfde toegankelijke naam, terwijl ze verschillende acties uitvoeren. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon, in de stap “Gegevens”, komt dit probleem ook voor bij knoppen met de zichtbare tekst “Verwijderen”, die niet onderscheiden kunnen worden door schermlezers. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden, in de stap “Uw toelichting”, zijn er eveneens meerdere knoppen met dezelfde toegankelijke naam “Verwijderen”, die verschillende elementen verwijderen. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek, in de stap “Gegevens opleiding”, komen knoppen met dezelfde toegankelijke naam voor, terwijl ze verschillende acties uitvoeren. Dit belemmert het onderscheid voor bezoekers die afhankelijk zijn van hulpsoftware. Zie ook andere pagina's.

De pagina's beëindigen de sessie van de bezoeker automatisch na een periode van inactiviteit. Wanneer de time-out optreedt, wordt een dialoogvenster weergegeven. Dit dialoogvenster bevat de knop met de tekst "OK", die de functie van de knop niet nauwkeurig beschrijft. Een blinde bezoeker weet daardoor niet wat deze knop precies doet. Voeg tekst toe die deze knop goed beschrijft.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden, in de stap “Uw melding”, wordt bij het selecteren van een keuzerondje onder “Om welk soort fout gaat het?” een extra sectie toegevoegd met het veld “Kadastrale aanduiding” en de knop “Voeg meer percelen toe”. Bezoekers kunnen op deze manier meerdere soortgelijke secties toevoegen. Visueel is duidelijk dat het om afzonderlijke secties gaat, maar deze structuur wordt niet programmatisch doorgegeven aan hulpsoftware. Voor schermlezergebruikers klinken alle velden hetzelfde: “Kadastrale aanduiding”, zonder indicatie bij welke sectie het veld hoort. Hierdoor is het niet duidelijk welk perceel wordt bewerkt of verwijderd, wat tot verwarring, fouten of het per ongeluk verwijderen van de verkeerde sectie kan leiden. Daarnaast verschijnt er bovenaan het formulier een knop “Verwijderen” zodra er een of meerdere secties zijn toegevoegd. Deze knop verwijdert telkens de laatst toegevoegde sectie, maar voor schermlezergebruikers is niet duidelijk welke sectie precies wordt verwijderd. Dit is verwarrend en onbetrouwbaar bij gebruik van hulpsoftware. Een goede oplossing is om elke toegevoegde sectie te voorzien van een eigen knop “Verwijderen” met een duidelijke toegankelijke naam, bijvoorbeeld “Verwijderen – sectie 2 (Kadastrale aanduiding)”. Zo is voor elke gebruiker duidelijk welke sectie wordt verwijderd. Andere oplossingen zijn ook mogelijk, zolang elke sectie programmatisch herkenbaar is en de bijbehorende knoppen contextueel begrijpelijk zijn. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/eigendommenlijst-op-maat, in de stap “Offertegegevens”, wordt een vergelijkbare functionaliteit aangeboden via de knop “Meer personen toevoegen”. Hierbij ontstaan meerdere secties die visueel van elkaar te onderscheiden zijn, maar voor schermlezergebruikers niet duidelijk van elkaar gescheiden zijn. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon, in de stap “Product”, wordt bij het selecteren van een optie zoals “Eigendomsinformatie” onder “Welk product wilt u aanvragen?” en het klikken op de knop “Toevoegen”, ook een nieuwe sectie toegevoegd. Daarbij ontbreekt dezelfde programmatische onderscheiding tussen de secties, wat tot verwarring leidt bij gebruik van hulpsoftware.

Advies. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_tot_afscherming, in de stap “Gegevens”, moet de bezoeker bestanden uploaden in twee afzonderlijke secties: onder “Kopie legitimatiebewijs toevoegen” en onder “Voeg als bijlage uw verzoek toe waarin u uitlegt …”. Na het uploaden wordt in elke sectie een tabel weergegeven met de geüploade bestanden. Beide tabellen hebben echter dezelfde toegankelijke naam: “Geüploade bestanden”. Hierdoor is voor schermlezergebruikers niet te onderscheiden welke tabel bij welke uploadsectie hoort. Geef elke tabel een unieke en beschrijvende toegankelijke naam zodat duidelijk is welke geüploade bestanden bij welk onderdeel van het formulier horen.

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster verschijnt een knop met de zichtbare tekst “Verwijderen” zodra een bezoeker een bestand uploadt. De toegankelijke naam van deze knop is echter “Klik om het bestand te verwijderen”, ingesteld via het aria-label-attribuut. Het gebruik van aria-label overschrijft alle andere methoden voor het benoemen van elementen. Hierdoor gebruiken schermlezers en spraakherkenningssoftware de tekst uit het aria-label als toegankelijke naam. Als de toegankelijke naam afwijkt van de zichtbare tekst, kunnen bezoekers die spraakherkenning gebruiken de knop niet bedienen. Zij spreken namelijk de zichtbare tekst uit, maar die komt niet overeen met de toegankelijke naam. Daardoor herkent de spraaksoftware de knop niet. Zorg dat de toegankelijke naam de zichtbare tekst bevat, en zet deze tekst het liefst vooraan in de naam. De toegankelijke naam mag ook exact gelijk zijn aan de zichtbare tekst. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek, in de stap “Uw aanvraag”, is hetzelfde probleem aanwezig bij de knop “Verwijderen” die verschijnt bij geüploade bestanden. De toegankelijke naam wijkt af van de zichtbare tekst, wat tot bedieningsproblemen leidt. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon, in de stap “Gegevens”, is de knop “Verwijderen” ook voorzien van een aria-label dat niet overeenkomt met de zichtbare tekst, wat nadelig is voor spraakgestuurde bediening. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_investeerders, in de stap “Gegevens offerte”, is dit probleem eveneens aanwezig. De knop “Verwijderen” bevat een afwijkende toegankelijke naam via aria-label, waardoor de bediening met spraakherkenningssoftware wordt bemoeilijkt. Zie ook andere pagina's.

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties kan de bezoeker in de stap “Gegevens offerte” niet verder gaan als er geen optie is geselecteerd onder “Kies het soort gebied”. Het formulier blokkeert dan de voortgang, maar er wordt geen foutmelding in tekst getoond. Wanneer een fout wordt vastgesteld, moet het invoerveld met de fout duidelijk worden aangeduid en moet de fout beschreven worden in tekst. Zorg dat er een duidelijke foutmelding in tekst wordt weergegeven, gekoppeld aan het betreffende veld, zodra een bezoeker probeert door te gaan zonder een keuze te maken. Controleer daarnaast of alle verplichte velden foutmeldingen in tekst tonen die zowel zichtbaar zijn voor alle bezoekers als aangekondigd worden door hulpsoftware.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/indienen_orientatieverzoek_zonder_digid, in het veld “Tot welke datum is uw legitimatiebewijs geldig?”, wordt bij een ongeldige invoer een foutmelding getoond met de tekst: "De verloopdatum die u hebt ingevuld ligt in het verleden. Dit betekent dat uw legitimatiebewijs verlopen is. U kunt deze aanvraag alleen doen met een kopie van een legitimatiebewijs dat niet verlopen is. Vul een datum van een ander legitimatiebewijs in dat niet verlopen is. Of zorg eerst voor een nieuw legitimatiebewijs." Deze tekst is geen foutmelding, maar een instructie. Een goede foutmelding maakt duidelijk dat er een fout is gemaakt en waar die fout zit. Vaak bevat de melding een ontkenning, zoals "niet ingevuld" of "niet geldig". Zorg dat de foutmelding duidelijk aangeeft dat het veld onjuist is ingevuld, bijvoorbeeld met een tekst als: “De ingevulde datum is verlopen en daarom niet geldig.” Daarmee wordt de fout als zodanig herkend en begrepen door alle bezoekers, ook door gebruikers van hulpsoftware.

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties staan in de stap “Gegevens offerte” invoervelden voor datums. Deze velden accepteren alleen een specifiek formaat, maar er wordt geen instructie gegeven over het vereiste formaat. Deze verschijnt pas in de foutmelding. Hierdoor moeten bezoekers verschillende schrijfwijzen proberen om te ontdekken welke wordt geaccepteerd. Dit maakt het formulier ontoegankelijk voor veel bezoekers. Zorg dat de instructie over de schrijfwijze van de datum altijd zichtbaar is op de pagina en niet alleen afhankelijk is van bijvoorbeeld foutmeldingen of feedback na invoer. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/indienen_orientatieverzoek_zonder_digid, in de stap “Uw gegevens”, is het datumformaat alleen aangegeven via placeholdertekst. Placeholdertekst is geen geschikte vervanging voor een altijd zichtbare instructie, omdat deze verdwijnt zodra de bezoeker begint te typen. Hierdoor is het formaat niet meer beschikbaar op het moment dat het nodig is.

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties wordt in de stap “Gegevens offerte” de voortgang geblokkeerd als de bezoeker geen keuze maakt onder “Kies het soort gebied”. Er wordt echter geen suggestie gegeven over hoe de invoer kan worden verbeterd. Geef bruikbaar advies in de foutmeldingen, zodat bezoekers begrijpen wat er mis is en wat er van hen wordt verwacht. Bijvoorbeeld door duidelijk aan te geven dat een optie geselecteerd moet worden om verder te kunnen gaan. Dit helpt bezoekers bij het corrigeren van de fout.

Uitkomst: Niet aanwezig

Uitkomst: Voldoende

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen zijn in de stappen “Complexaanduiding” en “Uw gegevens” groepen keuzerondjes aanwezig, bijvoorbeeld onder het label “Is dit een eerste aanbieding?”. Deze groepen zijn gemarkeerd met generieke div-elementen waaraan ARIA-attributen zoals aria-required, aria-invalid en aria-errormessage zijn toegevoegd. De gebruikte div-elementen hebben echter geen geschikte rol. Hierdoor worden de ARIA-attributen niet correct doorgegeven aan hulpsoftware zoals schermlezers. Doordat deze attributen zijn toegepast op elementen zonder de juiste rol, wordt de bedoelde informatie mogelijk genegeerd door hulpsoftware. Schermlezers kunnen de verplichte of ongeldige status en de koppeling met foutmeldingen niet aankondigen. Dit kan tot verwarring leiden en het voor bezoekers die afhankelijk zijn van hulpsoftware moeilijk maken om het formulier correct in te vullen. Dit probleem komt ook voor bij radiogroepen in formulieren op andere pagina’s.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/contact_kadaster heeft het interactieve element met het label "Bestanden kiezen" in de stap “Uw vraag of opmerking” niet de juiste toegankelijke rol. Elk HTML-element heeft standaard een rol die bepaalt wat het element doet en hoe hulpsoftware, zoals schermlezers, ermee moet omgaan. Als een element niet de juiste rol heeft, kunnen schermlezers niet correct aangeven wat het element is of hoe het gebruikt moet worden. Zorg dat het element "Bestanden kiezen" de correcte toegankelijke rol krijgt, zodat duidelijk is dat het om een bestandsupload gaat. Alleen dan kunnen bezoekers die gebruik maken van hulpsoftware begrijpen wat het element doet en hoe ze het moeten gebruiken. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden, in de stap “Uw toelichting”, doet zich hetzelfde probleem voor bij het element "Bestanden kiezen". Het ontbreekt aan de juiste toegankelijke rol, waardoor de functionaliteit niet goed wordt overgebracht aan hulpsoftware. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_data_wetenschappelijk_onderzoek, in de stappen “Uw aanvraag” en “Gegevens opleiding”, ontbreekt eveneens de correcte rol bij het element "Bestanden kiezen", waardoor gebruikers met hulpsoftware niet begrijpen dat het om een bestandsupload gaat. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/informatie_afgeschermd_persoon, in de stap “Gegevens”, heeft het element "Bestanden kiezen" ook niet de juiste toegankelijke rol, wat de toegankelijkheid voor schermlezers belemmert. Zie ook andere pagina's.

Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_agrarische_transacties bevatten de invoervelden “Periode van” en “tot en met:” in de stap “Gegevens offerte” knoppen met een kalendericoon. Deze knoppen hebben geen toegankelijke naam. Hierdoor begrijpen bezoekers die een schermlezer gebruiken niet wat de functie van de knop is. Geef deze knop een toegankelijke naam die het doel van de knop beschrijft, zodat hulpsoftware de functie correct kan aankondigen. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/indienen_orientatieverzoek_zonder_digid, in de stap “Uw gegevens”, ontbreekt eveneens een toegankelijke naam bij de knop met het kalendericoon naast het datumveld. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/offerte_investeerders, in de stap “Gegevens offerte”, hebben de knoppen met kalendericonen naast de datumvelden ook geen toegankelijke naam, wat de bruikbaarheid voor schermlezers beperkt. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/aanvragen_certificering_referentiestation, in de stap “Referentiestation”, is dit probleem eveneens aanwezig bij de knoppen met een kalendericoon. Zonder toegankelijke naam is de functie van deze knoppen niet duidelijk voor bezoekers die hulpsoftware gebruiken. Zie ook andere pagina's.

Advies. Bedenk altijd goed of ARIA echt nodig is. De eerste regel van ARIA is namelijk: gebruik géén ARIA. Verkeerd gebruik van ARIA-technieken kan een website juist minder toegankelijk maken. In veel gevallen waar ARIA-technieken zijn toegepast op deze website, was dat helemaal niet nodig. Gebruik ARIA dus alleen als het echt moet, en er geen standaard HTML-oplossingen beschikbaar zijn. Als de conclusie is dat ARIA de beste oplossing is, zorg dan dat de technieken op de goede manier worden toegepast. Meer informatie is te vinden op de website https://www.w3.org/TR/wai-aria-practices-1.2/. Bijvoorbeeld, in de formulieren op alle pagina's, zoals op https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen, hebben invoervelden met type="text" bijvoorbeeld de ARIA role="textbox" gekregen. Dit is overbodig, omdat invoertype="tekst" al een native rol van tekstvak heeft. Door role="textbox" toe te voegen wordt de oorspronkelijke rol onnodig overschreven. Hetzelfde geldt voor aria-required attributen. De invoervelden met type="text" hebben al een native HTML-attribuut: required. Dit probleem kan in alle stappen van de formulieren worden waargenomen.

Uitkomst: Onvoldoende

Bevindingen: Op alle pagina's in de formulieren verschijnen foutmeldingen onder de invoervelden. Hoewel role="alert" is toegevoegd aan de code van het bericht, werkt dit nog steeds niet bij alle combinaties van browsers en schermlezers. VoiceOver op Mac OS leest deze foutmeldingen niet voor. Zie bijvoorbeeld op pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen bij stap "Uw gegevens", wanneer bezoekers onjuiste gegevens invoeren in de velden "Telefoonnummer" of "E-mailadres" en verdergaan, worden de foutberichten weergegeven. Op pagina https://formulieren.kadaster.nl/signaleringsfout-melden bij stap "Uw toelichting", wanneer de bezoeker een bestand met een onjuist bestandsformaat probeert te uploaden door op het interactieve element met het label "Bestanden kiezen" te klikken, wordt een fout weergegeven, maar de schermlezer meldt dit mogelijk niet.

Op alle pagina's worden de formulieren verpakt in een form-element. Dit form-element bevat het attribuut: aria-live="polite". Dit heeft tot gevolg dat bepaalde veranderingen, zoals het selecteren van een keuzerondje, ervoor zorgen dat de schermlezers de volledige inhoud van het formulier aankondigen. Dit kan storend en verwarrend zijn, vooral voor gebruikers van schermlezers. Het aria-live attribuut moet worden verwijderd. Zie bijvoorbeeld de pagina https://formulieren.kadaster.nl/verzoek_vaststellen_complexaanduiding_in_depot_nemen. Bij stap "Complexaanduiding", wanneer de bezoeker een keuzerondje selecteert onder "Is dit een eerste aanbieding?", kondigen schermlezers extra informatie aan.